С одной стороны, автор подчеркивает вопросы изучения битвы. Но с другой стороны автор делает несколько странных заявлений. Конечно, не обошлось без некоторых камешков в мой огород :))
"Хаця ў Расіі апошнім часам назіраюцца выразныя спробы перафарматаваць вобраз бітвы, пазбавіўшы яе не толькі значэння, але і вартасці. На жаль, гэта робіцца не дзеля пошуку гістарычнай праўды ці хаця б аднаўлення гістарычнай справядлівасці. Мы назіраем пераход да палітычнага матывавання і ангажавання пры навуковым вывучэнні падзеі. А гэта ўжо кепска".
Орша -это святое. Никто не может ставить под сомнение как саму битву, так и ее итоги. В противном случае видим - политический заказ, "не пройдет, господин Алексей" (с)
"Можна вылічваць з дакладнасцю (і гэта будзе прыводзіць да меншых лічбаў) жаўнераў, што ўзялі ўдзел у баі, і палеглых на полі бітвы, змяншаць маштабы бітвы, указваць, што выразных і моцных наступстваў для Вялікага Княства яна не мела. Усё гэта, калі глядзець на справу аднабока, даволі слушна. Сапраўды, Смаленск, страчаны ў жніўні 1514 г., найважнейшы стратэгічны цэнтр, застаўся за маскоўцамі. Вайсковы патэнцыял непрыяцеля не быў разбіты. Пераламаць ход вайны, па вялікім рахунку, таксама не ўдалося".
Аднак за гэтымі “абвяржэннямі міфаў” губляецца нешта істотна важнае, што можа зразумець толькі чалавек з генамі памяці, так бы мовіць, з гэтага боку – сапраўдны беларус, украінец альбо літовец. Гаворка пра няўлоўнае пачуцце неаспрэчнай перамогі. Калі паглядзець на Аршанскую бітву як на феномен гістарычнай памяці, то можна ўбачыць, як яна адразу стала гонарам шляхты, своеасаблівым сімвалам пераможнага чыну. Прытым бітва пад Оршай як ідэальны вобраз перамогі замацавалася не толькі ў галовах інтэлектуалаў і адукаванай супольнасці, але і глыбока ўкаранілася ў фальклорнай традыцыі. Добра відаць, што гэты “міф” не навязваўся прапагандыстамі таго часу…"
"Гены памяти" 500-летнего сражения. Ну да. Только человек с генами памяти может понять, больше никто. Куда уж москалю.
"Яшчэ адзін важны момант. Аршанская бітва выдатна ўпісалася ў аналы еўрапейскага ваеннага мастацтва".
Кем вписана? Покажите мне хоть один европейский военный трактат 16-17 вв, где она вписана (неопубликованные "Книги гетманские" не в счет, они польские) в анналы?
"Калі раней змаганне з усходнім праціўнікам вялося з дапамогай старых “рускіх” звычаяў”, то цяпер супраць яго былі задзейнічаныя, так бы мовіць, найсучаснейшыя тэхналогіі. Гаворка вядзецца і пра артылерыю, і пра выкарыстанне найноўшых тактычных прыёмаў. Нават рукапашны бой выглядаў па-новаму. Гэта было сведчанне новай сілы. Таму гэтая перамога і ўзрушыла грамадства ў ВКЛ і Польшчы, і зрабіла вялікае ўражанне на ўсю Еўропу. Бітва сапраўды стала набыткам еўрапейскай грамадскай думкі і яшчэ доўгі час здзіўляла еўрапейцаў. Тут яна таксама надоўга замацавалася як своеасаблівы мілітарны брэнд старажытнае Літвы.
Няхай Орша-1514 натхняе на будучыя перамогі. Нашы продкі сапраўды разбілі ворага. І паказалі нам, што гэта магчыма".
Я до сих пор не пойму одну вещь. Вот ежегодно, почти в это же время под Бородино проводятся мероприятия, съезжается народ со всей Европы. На поле стоят стелы в честь павших русских воинов и французов. Проводятся совместные памятные мероприятия.
Вот Казань. В казанском Кремле стоит Благовещенский собор, построенный Грозным в честь взятия города, а в нескольких метрах от него - мечеть "Кул Шериф", названная в честь муллы, философа и мыслителя, погибшего при штурме города русскими войсками.
Почему нельзя сделать что-то подобное под Оршей - 1) поставить памятный знак/крест/стелу в честь погибших здесь воинов 2) проводить мероприятия - вплоть до научных конференций - посвященные этой битве? Орша-1514 - интересное во всех отношениях сражение. Но как его изучать в той же Беларуси, Украине, Польше или Литве при таком господстве стереотипов и мифологичных сюжетов?
Почему надо собираться под Оршей, махать флагами и кричать "мы разбили москалей", "помни Москва литвинский сапог", "поклали шмат москалей" и т.д., выпускать феерические статейки и книжки, не сделав при этом в отношении изучения Оршанской битвы ровным счетом ничего?